دکتر هادی کیادلیری، رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران با اعلام این مطلب به همشهری گفت: نبود نقشه و پهنه‌بندی که نخستین گام مدیریتی است مقابله با خشکیدگی بلوط‌ها را با معضل جدی مواجه کرده است. این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه شیوع پدیده خشکیدگی بلوط‌ها شتاب گرفته است، تصریح کرد: زمانی می‌توان سازوکار علمی و فنی برای مقابله با خشکیدگی بلوط‌ها تعریف کرد که شدت و میزان این پدیده در عرصه مشخص شده و این تنها زمانی امکان‌پذیر است که نقشه و پهنه آن تهیه شده باشد.
فاجعه مرگ اکوسیستم‌ها
کیادلیری برخلاف برخی کارشناسان که ریزگرد را عامل اصلی بروز پدیده خشکیدگی بلوط‌ها معرفی می‌کنند، گفت: مجموعه‌ای از عوامل نظیر بهره‌برداری بی‌رویه، فشار بیش از حد دام بر جنگل، کشت زیراشکوب و سن درختان زمینه برای بروز این پدیده را فراهم کرده‌اند و در پی آن، بر اثر خشکسالی و ورود ریزگردها، آفت خشکیدگی دامنگیر بلوط‌ها شده است؛ بنابراین نمی‌توان یک عامل مشخص را به‌عنوان عامل اصلی بروز پدیده خشکیدگی معرفی کرد. رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران افزود: اظهاراتی از این دست ناشی از آن است که ما زمانی اقدام می‌کنیم که مشکل بروز کرده اما آنچه اکنون در حال وقوع است مرگ اکوسیستم است که دامن رویشگاه‌های زاگرسی را گرفته است.
دکتر سودابه کروری، دانش‌آموخته تکنولوژی جنگل و محیط‌زیست در گفت‌وگو با همشهری از ریزگردها به‌عنوان مهم‌ترین عامل پدیده خشکیدگی بلوط‌ها نام برد و افزود: ضروری است سازمان‌ها و نهادهای دست‌اندرکار ضمن منشأیابی کانون‌های ریزگرد با عملیات تثبیت گیاهی و مالچ‌پاشی این کانون‌ها را مهار کنند درغیر این صورت به‌زودی شاهد مرگ بلوط‌زارهای کشور خواهیم بود. وی افزود: با آنکه نزدیک به 6 سال از بروز پدیده خشکیدگی می‌گذرد اما هنوز برای مقابله با این معضل اقدام جدی صورت نگرفته است. به گفته وی این موضوع برای نخستین بار در همایش زاگرس که در فارس برگزار شد به‌طور رسمی مورد‌بررسی قرار گرفت و در آن همایش برخی آفات و امراضی که بلوط‌ها به آن مبتلا شده‌اند شناسایی و معرفی شدند.
کروری با اشاره به اینکه وقتی گیاه ضعیف می‌شود تنش‌های خاصی به گیاه وارد خواهد شد، گفت: در چنین شرایطی گیاه تا جایی که توان دارد، مقابل این تنش‌ها مقاومت می‌کند اما با تمام شدن این مقاومت، انواع بیماری‌ها را جذب می‌کند؛ این مسئله‌ای است که برای بلوط‌ها اتفاق افتاده. وی افزود: بیشترین پراکنش آفت‌زدگی بلوط‌ها در استان ایلام گزارش شده که نشان می‌دهد این استان به‌دلیل اینکه در مسیر ریزگردها واقع شده بیشتر از سایر رویشگاه‌های بلوط مبتلا شده است؛ زیرا ریزگردها با پوششی که روی برگ درخت ایجاد می‌کنند مانع عمل فتوسنتز می‌شوند و زمینه جذب انواع بیماری‌ها را فراهم می‌سازند.
ضرورت مهار ریزگردها
کروری با اعلام اینکه با پوشش‌گیاهی و مالچ‌پاشی در مرزهای عراق می‌توان ریزگردها را به حداقل رساند گفت: همزمان با مالچ‌پاشی و ایجاد پوشش گیاهی باید با تهیه بذر و قلمه از پایه‌های مقاوم (درختان مقاوم) جنگل که نسبت به پدیده خشکیدگی مقاومت بیشتری از خود نشان داده‌اند این درختان را در محیط جنگل تکثیر کنیم، درغیر این صورت پدیده خشکیدگی روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شود.
در حالی پدیده خشکیدگی در 6میلیون هکتار از رویشگاه‌های زاگرسی شتاب گرفته که مجلس شورای اسلامی طی اقدامی دور از انتظار اعتبار مقابله با ریزگردها را حذف کرد. معاون حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط‌زیست 3روز پیش در گفت‌وگو با فارس اعلام کرد: با حذف اعتبار گردوغبار و ریزگرد از محل مازاد درآمد نفتی، اعتباری برای مهار این پدیده‌های مخرب وجود ندارد و از مجلس انتظار می‌رود با جبران این نقیصه زمینه را برای کاهش بحران‌های زیست‌محیطی فراهم آورند.
محمد نوری‌امیری با بیان اینکه در سال92 نیز تلاش کردیم برای محیط‌زیست از محل مازاد درآمد نفتی اعتباری درنظر گرفته شود، اظهار داشت: کاهش چشمگیر اعتبارات زیست‌محیطی سازمان و سایر دستگاه‌های دخیل و حذف اعتبار مهار ریزگردها در سال1392مدیریت این پدیده را غیرممکن می‌سازد.
مدیر پروژه ملی طرح زاگرس هم اوایل خردادماه جاری با اعلام اینکه ریزگرد عامل خشکیدگی درختان بلوط است، گفت: یک ششم از درختان جنگل‌های بلوط غرب کشور بر اثر پدیده خشکیدگی نابود شده‌اند. به گفته وی تا‌کنون 920هزار هکتار از رویشگاه‌های بلوط دچار آفت شده‌اند و تنها راهکار مقابله با آن قطع این درختان است.
مدیر پروژه ملی طرح زاگرس با اشاره به اینکه 40درصد از آب کشور توسط زاگرس مرکزی تأمین می‌شود، گفت: براساس مطالعات در زاگرس مرکزی 27گونه ماهی شناسایی شده که 6گونه آن بومی انحصاری ایران است و 5گونه آن نیز غیربومی است که به‌عنوان تهدید منطقه محسوب می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه به‌دلیل ریزگردها برگ‌های درخت بلوط خشک شده و کرم چوب خوار به آنها حمله می‌کند، افزود: تنها راهکار جلوگیری از این آفت و حفظ سایر درختان بلوط قطع درختان آفت زده است اما متأسفانه از آنجا که وسعت این درختان زیاد است برداشت‌هایی مبنی بر انهدام جنگل صورت گرفته است.
